Chùa Sambua - Ngôi chùa Khmer cất giữ 2 "bí mật chưa có lời giải"

Chùa Sambua tọa lạc tại ấp Trà Khao, xã Hòa Ân, huyện Cầu Kè, tỉnh Trà Vinh; được xây dựng vào năm 373 SCN, là một trong số ngôi chùa Khmer cổ xưa nhất tỉnh Trà Vinh, được xây dựng trước cả chùa Âng nổi tiếng ở ao Bà Om (thành phố Trà Vinh).

Ban đầu, chùa có tên gọi Samborransi, nghĩa là Phú Quang. Về sau, do người dân đọc chệch từ Sambo thành Sambua và vì quen miệng nên chùa được gọi là Chùa Sambua cho đến ngày nay.

Chánh điện chùa Sambua được trùng tu lại từ năm 1998

Chùa được xây dựng trên một khuôn viên rộng khoảng 42.000 m². Cũng như các ngôi chùa Khmer khác, chùa Sambua được xây dựng theo kiểu Khmer truyền thống. Và dù đã trãi 4 lần đại tu, nhà chùa vẫn giữ nguyên kiểu dáng kiến trúc ban đầu với những mái ngói cong vút lên trời, những con rồng Naga nằm dài trên hai lớp mái nhọn, những vị thần Krud và các thiên thần Keynor dang tay nâng đỡ mái hiên đồ sộ.

Tòa chính điện cao 29m, ngang 13m và dài 26m, tuy không quá hoành tráng như những ngôi chùa Khmer khác nhưng chính điện chùa Sambua có đến 12 hàng cột ở trong và 14 cửa sổ xung quanh, khi bước chân vào quỳ dưới chân kim thân Đức Phật Thích Ca Mâu Ni, ta sẽ cảm giác mát rượi, thư thái và trang nghiêm đến lạ.

Tượng 2 con rồng Naga khổng lồ trong khuôn viên chùa

Ngoài chính điện là điểm nhấn chính, chùa còn có tăng sá, học đường, thiền đường, và nhà khách...mỗi công trình đều khoác trên mình một nét đẹp cổ kính. Trong khuôn viên rộng lớn của chùa còn rải rác những ngôi mộ tháp (Prasat Chetei) với tượng thần Brahman bốn mặt trên đỉnh, đây là nơi cất giữ hài cốt, có mộ tháp của các vị trụ trì đã viên tịch, mộ tháp của các vị sư và mộ tháp của các Phật tử bổn sóc đã qua đời.

Tượng Đức Phạm Thiên và Brahma hộ tống Đức Phật trở về từ cõi trời 

 Bên trong cổng chính chùa Sambua

Theo các nguồn tin từ báo chí thì hiện nay chùa Sambua còn cất giữ hai “bí mật” chưa có lời giải. Thứ nhất là chiếc bia bằng đá xanh, mà nhiều người phỏng đoán (có lẻ) nó có vào khoảng đầu công nguyên, được phát hiện chôn dưới cầu thang chính điện vào năm 1998 trong đợt đại tu chùa gần đây nhất. Bia đá này dài khoảng 1,7m, ngang khoảng 4,8cm, có độ dày khoảng 0,9cm và nặng khoảng nữa tấn. Hai đầu bia có 2 mấu dài khoảng 10cm. Mặt chính của bia đá có khắc hàng chữ Sanskrit với nội dung là "Do nhờ ánh sáng phát ra từ một nghìn cái miệng của Chúa Rồng (Naga) đến quét sạch chất nhơ". Căn cứ vào nội dung của bia đá này thì Một nghìn vị Chúa Rồng đã đến tỏa ánh sáng để quét sạch chất nhơ, bảo vệ toàn bộ Phật tử sống trong khu vưc này, thế nên chùa mới có tên là Chùa Samborransi tức là Phú Quang.

Trước đó, năm 1980, chùa phát hiện một bức tượng Phật bằng đất sét cao khoảng 0,6m, được điêu khắc theo phong cách Khmer vẫn chưa có được giải mã. Hiện nay, nhà chùa đã cho sơn son thếp vàng rồi cất kỹ trong một căn phòng đặc biệt với luật lệ nghiêm ngặt không ai tiếp cận được nhằm bảo quản tốt tượng cổ.

Thông tin bởi: Khổng Seyla

Hình ảnh: Sang Suphat

Ghi chú thêm:
Nội dung trên bia đá viết thành chữ Khmer hiện đại: ភោគីន្ទ្រាស្យ សហស្រនិស្សត ចលជ្ជិហ្មាត ទិច្ចុម្វិត (Bhogintreasya sahasranissata calajjihmata ticcumbita).